SELÜLOZ VE NİŞASTA

Odunun temel bileşenlerinden birisi olan selüloz (diğer formu hemiselülozla birlikte toplamda odunun yaklaşık %70'i) ile temel besin maddelerimizden olan nişasta, görünüşte birbirlerine hiç benzememelerine karşın aslında aralarında çok büyük bir benzerlik bulunmaktadır; kimyasal formülleri birebir aynıdır.  

Her ikisinin kimyasal formülü de C6H10O5 tir. Her ikisi de glikoz monomerlerinden oluşan birer polisakkarittir. Peki nasıl oluyor da aynı bitki üzerinde meyve, tohum, yumru vb yenilebilen kısımlardaki nişasta formu temel enerji kaynağı oluyor ve çok kolay sindirilebiliyorken; yine aynı bitkinin gövde yapısında temel destek öğesi olan selüloz parçalanması zor, dayanıklı bir madde olabiliyor? Bunun açıklaması aşağıdaki görselde gösterilmektedir.

Görselden de kolayca anlaşılabileceği gibi glikoz moleküllerinin birbirlerine bağlanırken farklı yönelimleri bu farkı ortaya çıkarmaktadır. Selülozda beta 1,4 bağı bulunmakta iken nişastada alfa 1,4 bağı bulunmaktadır.

Selüloz bitkilerden elde edilmekte olup çok çeşitli kullanım alanları bulunmaktadır. Bunların başında, kağıt, yapay ipek, patlayıcı, deterjanlarda, ilaç ve kimya işkollarında, mürekkep, boya, yapıştırıcı, kozmetik ürünlerde, tekstil ürünlerinde vb gelmektedir.

Nişasta da bitkilerin tohum, meyve, kök bölümlerinde bulunmaktadır. En çok bilinen nişasta kaynaklarının başında mısır, buğday, patates sayılabilir.